مقایسه دستگاه حضور و غیاب و تفاوت آنها

دستگاه های ساعت زنی بسیاری در بازار وجود دارد. برند‌ها نیز متنوعند و این شاید کار را برای خریداران سیستم‌های حضور غیاب کمی سخت کند به خصوص اگر فروشنده نتواند راهنمایی و مشاوره مناسبی به کاربران ارائه دهد. البته  از نظر دیگر، تنوع دستگاه‌ها دست کاربران را برای انتخاب یک دستگاه مناسب باز می‌گذارد. ما در این پست مقایسه دستگاه حضور و غیاب را از لحاظ فاکتورهای مختلف بررسی می‌کنیم.

مقایسه دستگاه های حضور و غیاب از نظر روش ثبت تردد

در حال حاضر پرکاربردترین روش‌های شناسایی و ثبت تردد بر روی دستگاه حضور و غیاب شامل رمز، کارت، اثر انگشت، تشخیص چهره، اسکن کف دست، تشخیص عنبیه چشم. در جدول زیر به صورت خلاصه این روش‌ها را با هم مقایسه می‌کنیم.

 

مقایسه روش‌های ثبت تردد
روش شناسایی	دقت	سرعت	قابلیت استفاده و اجرا	ثبات و پایداری	سطح امنیتی	کاربر پسند	بهداشت	عوامل موثر در خطا
رمز/کارت	بسیار بالا	بسیار سریع	بسیار آسان	–	ضعیف	خوب	ضعیف	فراموشی رمز، مفقود شدن کارت، شکستن کارت
اثر انگشت	متوسط/خوب	سریع	آسان	متوسط/پایین	متوسط	خوب	ضعیف	خشکی دست، کثیف بودن، بیماری پوستی، سن، جراحت
تشخیص چهره	متوسط/خوب	سریع	متوسط/آسان	متوسط/پایین	متوسط	خوب	بالا	روشنایی (نور)، عینک، سن، مو
اسکن کف دست	خوب	سریع	متوسط	متوسط/بالا	بالا	خوب	بالا	نور نامناسب و ضعیف
تشخیص عنبیه	عالی	متوسط	متوسط/سخت	بالا	بالا	متوسط	بالا	نور نامناسب و ضعیف

مقایسه انواع بیومتریک

از آنجایی که در حال حاضر بیشتر انواع دستگاه حضور و غیاب، حداقل از یکی از راهکارهای بیومتریک نظیر اثر انگشت، تشخیص چهره و … برای شناسایی و ثبت تردد استفاده می‌کنند، در این بخش انواع بیومتریک ها را نیز از لحاظ معیارهای مختلف مقایسه کرده‌ایم.

1. روش احراز هویت

• شناسایی با اثر انگشت : سنسور اثر انگشت، خطوط و برجستگی‌های روی انگشت را اسکن کرده و از الگوهای آن برای شناسایی افراد مختلف استفاده می‌کند.
• تشخیص چهره : نقاط مختلف روی صورت انسان (چانه، گونه، دور چشم و ابروها، اطراف لب‌ها و پیشانی) دارای مشخصات منحصر به فردی هستند. تصویر صورت انسان توسط دوربین‌ تشخیص چهره اخذ شده و توسط الگوریتم‌های تشخیص چهره، احراز هویت انجام می‌شود.
• کف دست : شناسایی از طریق کف دست به دو طریق امکان‌پذیر است : شناسایی خطوط و نقوش کف دست، شناسایی عروق خونی (رگ‌های) کف دست توسط نور مادون قرمز
• عنبیه چشم : عنبیه چشم نیز مشخصات منحصر به فردی دارد. این مشخصات توسط دوربین‌های مخصوصی اسکن شده و در تشخیص هویت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2. رعایت بهداشت

از میان 4 روش بیومتریک، فقط برای شناسایی اثر انگشت، نیاز به  تماس فیزیکی انگشت با اسکنر می‌باشد. 3 روش تشخیص چهره،‌ کف دست و عنبیه نیازی به تماس فیزیکی با دستگاه ندارند و بدون تماس شناسایی می‌شوند. در زمان شیوع بیماری‌های واگیردار مانند Covid-19، راهکارهای بدون تماس ارزش بیشتری نسبت به اثر انگشت داشته و از نظر رعایت بهداشت رتبه بهتری دارند.

3. مقایسه انواع بیومتریک از نظر دقت شناسایی

FAR (نرخ پذیرش کاربر غیر مجاز) و FRR (نرخ عدم پذیرش کاربر مجاز) ،‌ دو عامل مهم در اندازه‌گیری میزان دقت سیستم‌های بیومتریک هستند. هر چه میزان این دو فاکتور کمتر باشد، بیومتریک دقت بیشتری خواهد داشت.

در حال حاضر توسعه دهندگان فناوری‌های بیومتریک سعی در کاهش نرخ FAR و FRR در سیستم‌های خود دارند.

بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که تشخیص هویت از طریق عنبیه و کف دست دقت بالاتری نسبت به اثر انگشت  تشخیص چهره دارند. البته دقت شناسایی می‌تواند تا حدودی راحتی کاربر را تحت تأثیر قراد دهد که راجع به آن صحبت خواهیم کرد.

4. مقایسه بیومتریک‌ ها از نظر سرعت شناسایی

یکی از فاکتورهای مهم در عملکرد سیستم‌های احراز هویت مبتنی بر بیومتریک، سرعت شناسایی است. اگر یک قرائت‌گر (اسکنر یا دوربین) بیومتریک بتواند شناسه مورد نظر را در 1 ثانیه و یا کمتر از آن شناسایی کند، عملکرد مناسبی دارد و از نظر سرعت شناسایی نمره قابل قبولی دریافت می‌کند.

هر 4 بیومتریک ، سرعت نسبتاً مناسب و نزدیک به هم در شناسایی و احراز هویت دارند. اما اگر بخواهیم دقیق‌تر امتیازدهی کنیم، اسکن کف دست، تشخیص چهره و اثر انگشت سرعت نسبتاً‌ بهتری در مقایسه با شناسایی عنبیه دارند.

البته این مقایسه نسبی است و ممکن است با توجه به الگوریتم‌های مورد استفاده و کیفیت دوربین یا اسکنر، سرعت شناسایی در سیستم‌های مختلف کمی فرق داشته باشد.

5. مقایسه انواع دستگاه حضور و غیاب بیومتریک از نظر راحتی کاربر

یکی دیگر از فاکتورهایی که در مقایسه بیومتریک‌ها در نظر گرفته می‌شود، راحتی یا سهولت استفاده کاربر از آن فناوری است.

دوربین‌های تشخیص عنبیه بسیار حساس هستند و برای این که شناسایی به درستی صورت گیرد، نیاز است که سر بدون حرکت در برابر دوربین قرار گیرد.

برای شناسایی بر روی دستگاه‌ حضور غیاب اثر انگشتی، لازم است انگشت به صورت درست بر روی حسگر یا سنسور اثر انگشت قرار گیرد و نحوه جاگذاری انگشت بر روی سنسور در شناسایی آن اهمیت دارد.

در اسکن کف دست نیز، باید کف دست در نزدیکی دوربین دستگاه قرار گیرد.

دستگاه حضور و غیاب تشخیص چهره از نظر راحتی کاربر و سهولت استفاده، رتبه بالاتری نسبت به 3 روش دیگر دارد. فاصله مورد نیاز برای شناسایی چهره نسبت به روشهای دیگر بیشتر است. دوربین‌های جدید تشخیص چهره می‌توانند چهره افراد را تا فاصله 3 متری تشخیص دهند. علاه بر این الگوریتم‌های جدید تشخیص چهره ، چهره افراد را در حالت حرکت و در زوایای مختلف تشخیص می‌دهند. در ضمن امکان شناسایی همزمان چندین چهره در یک لحظه (شناسایی حداکثر 5 چهره به صورت همزمان) وجود دارد.

6. امنیت بیومتریک ها

راهکارهای بیومتریک، قطعاً امنیت بیشتری نسبت با سایر فناوری‌ها به خصوص کارت و رمز دارند. اما بیومتریک‌ها نیز از نظر رعایت امنیت، با هم متفاوتند. فناوری‌های تشخیص عنبیه و اسکن عروق خونی کف دست، امنیت بیشتری نسبت به تشخیص چهره و اثر انگشت دارند.

اگر اخبار فناوری‌های بیومتریک را پیگیری کنید، متوجه خواهید شد که تشخیص چهره و اثر انگشت نسبت به دو روش دیگر، بیشتر در معرض جعل، تقلب، هک و سوء استفاده هستند.

این موضوع را از دو منظر می‌توان بررسی کرد :

1. فناوری شناسایی اثر انگشت و تشخیص چهره، نسبت به اسکن عنبیه و کف دست، قدیمی‌تر و شناخته شده‌تر هستند و تا به امروز بیشتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند. از این رو تمرکز هکرها و سوء استفاده کنندگان بیشتر بر روی این دو روش بوده است.

2. عنبیه و عروق خونی، عضو داخلی بدن انسان هستند و دسترسی به آن‌ها آسان نیست. گرفتن تصویر چهره انسان به آسانی امکان‌پذیر است و حتی نیازی به آگاهی انسان نیست. دوربین‌های ترافیکی و  امنیتی در معابر و اماکن عمومی، تصویر چهره ما را بدون اینکه بدانیم ثبت و ذخیره می‌کنند. جعل اثر انگشت نیز به آسانی امکان‌پذیر است. استفاده از رد اثر انگشت انسان بر روی هر چیزی امکان‌پذیر است. اما نمونه برداری از عنبیه و عروق خونی کف دست، بدون آگاهی و اطلاع انسان امکان‌پذیر نیست.

7. رعایت حریم خصوصی

مقایسه بیومتریک‌ها در زمینه رعایت حریم خصوصی، تا حدودی شبیه مقایسه امنیت آن‌ها است.

عنبیه و عروق خونی کف دست، نسبت به دو فناوری دیگر به خصوص تشخیص چهره، خصوصی‌تر هستند و حریم شخصی افراد را بیشتر رعایت می‌کنند.

به همان دلیلی که در بخش قبل ذکر شد. نمونه برداری و اسکن عنبیه و کف دست بدون اطلاع و آگاهی انسان امکان‌پذیر نیست. اما اطلاعات اثر انگشت و به خصوص چهره انسان از راه‌های مختلفی به دست می‌آید.

• اولاً : اثر انگشت و چهره در سیستم‌‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند و اطلاعات آن‌ها در سیستم‌های دیگر قابل دسترس است.
• دوماً : تصویر چهره از فاصله دور (چند متری) به راحتی توسط دوربین‌ها اخذ می‌شود و در اختیار دولت و مراکز امنیتی و حتی بعضی شرکت‌های خصوصی قرار می‌گیرد. بنابراین اطلاعات شخصی شما می‌تواند بدون رضایت شما در اختیار افراد مختلف قرار گیرد.

8. مقایسه بیومتریک ها از نظر ثبات و پایداری

ثبات و پایداری شناسه بیومتریک در گذر زمان بسیار مهم است. اگر عضو بیومتریک در طول عمر انسان دچار تغییرات اساسی شود، قطعاً شناسایی آن با مشکل مواجه خواهد شد.

عنبیه و رگ‌های کف دست از نظر پایداری و ثبات، امتیاز بیشتری نسبت به اثر انگشت و چهره دارند. عنبیه و عروق خونی کف دست داخل بدن انسان قرار می‌گیرند و عوامل محیطی کمترین تأثیر را بر آن‌ها دارد. اثر انگشت و چهره ممکن است در تماس با اجسام دیگر دچار جراحت و آسیب دیدگی شوند. در ضمن عوامل محیطی در طی زمان، تغییرات محسوسی بر روی چهره و انگشت ایجاد می‌کنند.

9. مقایسه انواع بیومتریک از نظر قیمت

روش شناسایی، تأثیر زیادی در قیمت تمام شده سیستم‌های احراز هویت بیومتریک دارد. در میان 4 بیومتریک متداول، اثر انگشت قیمت بسیار پائین‌تری نسبت به 3 روش دیگر دارد و ارزان‌تر است. فناوری تشخیص چهره و اسکن کف دست،‌ قیمت بالاتری نسبت به فناوری شناسایی اثر انگشت دارند. اما تشخیص عنبیه گران‌ترین فناوری بیومتریک است. به دلیل هزینه بالای دوربین‌ و نرم‌افزار تشخیص عنبیه، این تکنولوژی نسبت به راهکارهای دیگر قیمت بالاتری دارد.

 

دستگاه حضور و غیاب ایرانی بهتر است یا خارجی؟

همانطور که گفتیم؛ علاوه بر برندهای خارجی، تعدادی از شرکتهای داخلی نیز اقدام به تولید دستگاه حضور و غیاب ایرانی کرده‌اند و محصولات آنها نیز در بازار وجود دارد.
اولین نکته ای که برای مقایسه دستگاه حضور و غیاب ایرانی و خارجی باید در نظر داشته باشید؛ این است که ما دستگاه صد در صد تولید ایران نداریم، بلکه قطعاتی مانند اسکنر، اثر انگشت، کارتخوان، دربین تشخیص چهره، صفحه نمایش و … از کشورهای دیگر (کره، چین) وارد شده و با برنامه‌ریزی و انجام تنظیمات به عنوان دستگاه حضور و غیاب ایرانی در بازار عرضه می‌شود.
مهمترین نکته در مقایسه دستگاه حضور و غیاب ایرانی و خارجی، کیفیت ماژول شناسایی (اسکنر اثر انگشت، دوربین تشخیص چهره) آن است. اگر این بخش کیفیت خوبی داشته باشد، معمولاً کیفیت دستگاه قابل قبول خواهد بود.

 

تفاوت دستگاه حضور و غیاب و کنترل تردد

حضور و غیاب به معنی ثبت ورود و خروج به منظور محاسبه کارکرد است. در مقابل کنترل تردد به معنای مدیریت و کنترل ورود و خروج و دسترسی افراد به نقاط مختلف است. گاهی هر دوی این کاربردها در یک دستگاه وجود دارد، یعنی اگر دستگاه حضور غیاب شما دارای خروجی رله باشد، می‌تواند برای کنترل تردد نیز استفاده شود. در جدول زیر این دو دستگاه را به صورت خلاصه با یکدیگر مقایسه کرده‌ایم.

مقایسه دستگاه حضور و غیاب و دستگاه کنترل تردد
دستگاه حضور و غیاب	دستگاه کنترل تردد
برای ثبت ورود و خروج پرسنل به کار می‌رود	برای کنترل تردد پرسنل و سایر افراد و جلوگیری از ورود افراد غیر مجاز به کار می‌رود
در ادارات و شرکت‌ها و مشاغل مختلف استفاده می‌شود	در ادارات، شرکت‌ها، ساختمان‌های عمومی و خصوصی، پارکینگ ها و … استفاده می‌شود
نرم افزار حضور غیاب گزارشاتی مانند ساعت ورود-خروج، کسر کار، اضافه کار، مرخصی و … را ارائه می‌دهد	نرم افزار کنترل تردد گزارشاتی مانند ساعت ورود-خروج افراد یا وسایل نقلیه و محل دقیق ورود یا خروج (کدام درب یا ورودی/خروجی) را در اختیار شما قرار می‌دهد
فقط با نرم افزار حضور و غیاب ارتباط دارد	با نرم افزار کنترل تردد و تجهیزات کنترل دسترسی مانند درب برقی، گیت یا راهنبد مرتبط است
به خروجی رله نیازی ندارد	حتما باید خروجی رله داشته باشد
حتما باید دارای یک یا چند پورت ارتباطی مانند شبکه، usb، wifi و … باشد	در صورتیکه نیاز به گزارش گیری نداشته باشید، لزومی به وجود پورت ارتباطی بر روی دستگاه نیست