دستگاه ایکس ری 【انواع دستگاه x ray بازرسی】
دستگاه ایکس ری یا x ray در صنایع مختلف و با کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. دستگاه های سی‌تی اسکن، ایکس ری های امنیتی، ایکس ری های خودرویی، دستگاه های x ray چمدانی و انسانی نمونه‌ای از این تجهیزات هستند.
دستگاه بازرسی ایکس ری با سرعت بالای تسمه و ابعاد جمع و جور، برای اسکن چمدان ها در پست های بازرسی از جمله در فرودگاه ها، امکانات گمرکی، زیرساخت های حیاتی و تاسیسات دولتی، کارخانجات و شرکت‌های خصوصی و … بهینه شده است. (طراحی شده برای شناسایی انواع مواد منفجره، مواد مخدر، کالاهای قاچاق و تمام مواد و اشیاء غیر مجاز)
دستگاه ایکس ری X Ray چیست ؟
دستگاه xray چیست ؟ دستگاه X RAY (ایکس ری) که به آن تونل تصویر برداری (Imaging Tunnel) نیز می‌گویند، دستگاهی است که با استفاده از از اشعه X Ray از اجسام و اشیاء مختلفی که از داخل آن عبور می‌کنند، تصویر برداری میکند. تصویر وسایل در مانیتوری که در کنار دستگاه قرار دارد، نمایش داده میشود و این مانیتور نیز به صورت لحظه‌ای توسط مأمورین امنیتی رصد میشود. اگر مورد مشکوکی در آن مشاهده شود، آن بسته یا چمدان توسط مأمورین بازرسی باز شده و از نزدیک مورد بازبینی قرار می‌گیرد. در کل از فناوری ایکس ری (X-Ray) برای شناسایی و ردیابی اجسام استفاده میشود، بنابراین از آن در اماکن حساس مانند فرودگاه، گمرک، انبارها، سالن اجلاس‌ها، ورودی دفاتر شخصیت‌های عالی رتبه، کارگاه‌های مختلف و … استفاده میشود.
اشعه ایکس یا X Ray به راحتی از موانع فیزیکی عبور کرده و تمامی محتویات بسته‌های مختلف را نمایش می‌دهد.
این تجهیزات با نامهای مختلفی مانند گیت بازرسی چمدانی، گیت بازرسی ایکس ری، دستگاه بازرسی ایکس ری، دستگاه ایکس ری فرودگاه، دستگاه xray و دستگاه اشعه ایکس نیز شناخته میشود.
در ویدئوی زیر می‌توانید نمونه‌ای از عملکرد دستگاه xray را مشاهده کنید.
انواع دستگاه ایکس ری (X RAY)
دستگاه بازرسی ایکس ری بر اساس نوع ورودی یا اندازه تونل به انواع مختلفی تقسیم میشود. مهمترین انواع آن عبارتند از :
دستگاه ایکس ری چمدانی
پرکاربردترین دستگاه بازرسی ایکس ری، نوع چمدانی آن است که برای بازرسی بسته، چمدان و بار همراه مسافرین و افراد مختلف است. نمونه بارز استفاده از این مدل، در فرودگاهها میباشد. از این رو به آن دستگاه ایکس ری فرودگاهی نیز گفته میشود. این دستگاه‌ها با توجه به نیاز خریدار و ابعاد ورودی بار به انواع مختلفی تقسیم میشود.
مهمترین انواع دستگاه ایکس ری چمدانی بر اساس سایز دهانه ورودی عبارتند از :
- ایکس ری 5030
- ایکس ری 6040
- دستگاه xray سایز 7555
- دستگاه x ray سایز 8585
- دستگاه ایکس ری 100100
- ایکس ری 165150
- ایکس ری 180180
برای دریافت اطلاعات بیشتر و آگاهی از قیمت‌ها، به صفحه قیمت دستگاه ایکس ری مراجعه نمایید.
| ابعاد ورودی تونل | 306 * 511 میلی‌متر |
| حداکثر ابعاد بار | 300 * 500 میلی‌متر |
| ابعاد دستگاه | 1190(L)*720(W)*838(H) میلی‌متر |
| حداکثر بار مجاز | 120kg |
| وزن دستگاه | حدود 228kg |
| ولتاژ آند | تا 100KV |
| توان مورد نیاز (برق) | 220-230VAC/50Hz/1KW |
| ابعاد ورودی تونل | 480 * 620 میلی‌متر |
| حداکثر ابعاد بار | 400 * 600 میلی‌متر |
| ابعاد دستگاه | 1980(L)*850(W)*1300(H) میلی‌متر |
| حداکثر بار مجاز | 120kg |
| وزن دستگاه | حدود 520kg |
| ولتاژ آند | تا 160KV |
| توان مورد نیاز (برق) | 220-230VAC/50Hz/1KW |
| ابعاد ورودی تونل | 567 * 770 میلی‌متر |
| حداکثر ابعاد بار | 550 * 750 میلی‌متر |
| ابعاد دستگاه | 2100(L)*1000(W)*1518(H) میلی‌متر |
| حداکثر بار مجاز | 120kg |
| وزن دستگاه | حدود 628kg |
| ولتاژ آند | تا 160KV |
| توان مورد نیاز (برق) | 220-230VAC/50Hz/1KW |
| ابعاد ورودی تونل | 860 * 860 میلی‌متر |
| حداکثر ابعاد بار | 850 * 850 میلی‌متر |
| ابعاد دستگاه | 2380(L)*1100(W)*1700(H) میلی‌متر |
| حداکثر بار مجاز | 200kg |
| وزن دستگاه | حدود 900kg |
| ولتاژ آند | تا 160KV |
| توان مورد نیاز (برق) | 220-230VAC/50Hz/1KW |
| ابعاد ورودی تونل | 1010 * 1010 میلی‌متر |
| حداکثر ابعاد بار | 1000 * 1000 میلی‌متر |
| ابعاد دستگاه | 3300(L)*1300(W)*1820(H) میلی‌متر |
| حداکثر بار مجاز | 200kg |
| وزن دستگاه | حدود 1060kg |
| ولتاژ آند | تا 160KV |
| توان مورد نیاز (برق) | 220-230VAC/50Hz/1KW |
دستگاه ایکس ری دستی یا پرتابل
این دستگاه قابل حمل است و معمولاً برای بازسی افراد و خودروها در محیطهای بیرونی کاربرد دارد. برای استفاده از این دستگاه باید یک لپتاپ داشته باشید تا نرم‌افزار مرتبط با تجزیه و تحلیل تصاویر را بر روی آن نصب کرده و با اسکن سوژه‌ها بتوانید از آن استفاده نمایید.
در کل استفاده از دستگاه xray دستی باید تخصص کافی داشته باشید و یا آموزشهای لازم را ببنید. علاوه بر این استفاده از این تجهیزات نیاز به اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح میباشد و نمیتوانید از آن در هر مکانی استفاده کنید.
دستگاه ایکس ری خودرویی
همانطور که از نامش پیداست از آن برای بازرسی خودروها استفاده میشوند. این دستگاه‌ها در سایزهای مختلف تولید میشود و به طور کلی دو نوع دستگاه ایکسری خودرویی داریم:
- دستگاه ایکس ری خودرویی سبک مانند خودروهای شخصی و وانت بارها
- دستگاه ایکس رسی خودروهای بزرگ از جمله اتوبوس و کانتینر
دستگاه ایکس ری انسان
دستگاه های ایکس ری انسانی دو کاربرد مهم دارند : پزشکی و بازرسی.
نوع پزشکی آن همان دستگاههای سی‌تی اسکن، رادیوگرافی و … هستند. نوع بازرسی آن نیز برای تفتیش بدنی افراد استفاده میشود. البته استفاده از ایکس ری بازرسی چندان عمومیت پیدا نکرده و فقط در بعضی از فرودگاههای بزرگ خارجی از آن استفاده میشود.
در کشور ما نیز هنوز از دستگاه بازرسی ایکس ری برای افراد استفاده نمیشود (بدلیل احتمال مضر بودن آن و همچنین دلایل اخلاقی و حفظ حریم خصوصی افراد)
مقالات مرتبط : کاربرد ایکس ری در پزشکی
علاوه بر موارد ذکر شده، دستگاههای بازرسی X RAY کاربردهای دیگری هم دارند به طور مثال در حال حاضر در صنایع غذایی نیز از این تجهیزات برای بازرسی مواد غذایی تولید شده جهت کشف ناخالصیهایی مانند چوب، خرده فلزات و … در ماده غذایی استفاده میشود. به این تجهیزات دستگاه ایکس ری مواد غذایی می‌گویند.
دستگاه X-RAY پالتی و گمرکی نیز نوع دیگری از تجهیزات بازرسی است که در گمرکات، بنادر، دفاتر پستی، مرزها و … به کار گرفته میشوند.
ایکس ری چیست ؟
پَرتوِ ایکس یا اشعه ایکس (به فرانسوی: Rayon X) یا گاهی پرتو رونتگن (Röntgen radation)، نوعی از تابش الکترومغناطیسی با طول موج حدود ۰٫۰۱ تا ۱۰ نانومتر معادل با ۳۰ پِتاهرتز تا ۳۰ اِگزاهرتز (۱۶ ۱۰×۳ تا ۱۹ ۱۰×۳ هرتز) و انرژی بین ۱۰۰ الکترون‌ولت تا ۱۰۰ کیلوالکترون‌ولت است. طول موج پرتو ایکس از طول موج پرتو فرابنفش پایین‌تر و از طول موج پرتو گاما بالاتر است. نام دیگر اشعهٔ ایکس، پرتو رونتگن است، که برگرفته از نام ویلهلم رونتگن، کاشف آن است. علت نام‌گذاری پرتو ایکس از طرف ویلهلم رونتگن نشان دادن کشف یک نوع پرتو که ناشناخته بود، است.
به پرتو ایکس با فوتون‌های پرانرژی‌تر (بالای ۵ یا ۱۰ کیلو الکترون‌ولت و با طول موج ۰٫۱ تا ۰٫۲ نانومتر) پرتو ایکس سخت و پرتوهای با انرژی پایین‌تر را پرتو ایکس نرم می‌گویند.[۲] به دلیل توان نفوذ بالای پرتو ایکس سخت، از آن برای تصویربرداری از داخل اجسام، مانند پرتونگاری از اعضای بدن و همچنین قسمت امنیت فرودگاهها و به عنوان یکی از روش‌های تست غیرمخرب در تشخیص نقص‌های موجود در اشیا (مثلاً در لوله‌ها و …) استفاده میشود.
آیا دستگاه ایکس ری مواد مخدر را شناسایی میکند ؟
دستگاه بازرسی ایکس ری ( اسکنرهای بدنی یا چمدانی) می‌توانند مواد مخدری را که در داخل بدن یا چمدان پنهان شده اند، از جمله کوکائین، هروئین و سایر مواد غیرقانونی شناسایی کنند. این اسکنرها همچنین می‌توانند مواد منفجره ای را که ممکن است روی بدن یا داخل چمدان پنهان شده باشند، شناسایی کنند. ما یک مقاله درباره دستگاه ایکس ری مواد مخدر نوشته‌ایم که اگر دوست داشتید، می‌توانید از آن استفاده کنید.
سوال پرتکراری که کاربران پرسیده‌اند، این است که دستگاه ایکس ری چه چیزی را نشان می دهد ؟ روی لینک کلیک کنید، تا توضیحات کامل را مشاهده نمایید.
مضرات دستگاه ایکس ری
برخیی از افراد به شدت نگران مضرات دستگاه ایکس ری بازرسی هستند. برای روشن شدن موضوع می‌توانید ادامه این مطلب را بخوانید و یا به بخش مضرات دستگاه ایکس ری بازرسی مراجعه نمایید.
خطرات / مزایا – استانداردهای دستگاه xray
در این بخش با استاندارهای مورد استفاده در دستگاه ایکس ری و مزایا و مضرات دستگاه ایکس ری بازرسی آشنا می‌شویم.
استفاده عمومی از سیستم‌های امنیتی اشعه ایکس
از آنجایی که سیستم‌های اشعه ایکس با کاربرد عمومی، تشعشعات یونیزان را ساطع می‌کنند، مزایای آن باید برای جبران خطر احتمالی تشعشع، در صورت وجود، برای فرد مورد بازرسی کافی باشد. البته اشعه ساطع شده از دستگاه ایکس ری با کاربرد عمومی به قدری کم است که خطر بسیار کمی برای هر فرد ایجاد میکند. برای در نظر گرفتن دوز تابش دریافتی:
تشعشعات یونیزان طبیعی در اطراف ما هستند. ما در طول زندگی معمولی به طور مداوم در معرض این تشعشعات پس زمینه هستیم. در 42 دقیقه زندگی معمولی، فرد تشعشعات بیشتری را از منابع طبیعی اطراف خود دریافت میکند، که بسیار بیشتر از تشعشات دستگاه xray است.
استاندارد ملی ایمنی تشعشع، یک دوز مشخص در هر حد غربالگری را برای دسته مصرف عمومی تعیین میکند. برای برآورده ساختن الزامات دسته کاربری عمومی، یک سیستم امنیتی اشعه ایکس تمام بدن باید کمتر از دوزی که فرد در طول 4 دقیقه پرواز خطوط هوایی دریافت میکند، ارائه دهد. TSA حد دوز خود را برای اطمینان از دریافت تشعشعات کمتر از یک اسکن با یک سیستم امنیتی اشعه ایکس عمومی TSA نسبت به 2 دقیقه پرواز خطوط هوایی تعیین کرده است.
بنابراین یک فرد می‌تواند، هزار بار در یک سال از این دستگاه استفاده نماید. اما بیشتر از این حد، توصیه نمیشود.
سیستم های امنیتی امواج میلی متری
سیستم‌های امنیتی امواج میلی‌متری گیت ایکس ری که با محدودیت‌های تعیین‌شده در استاندارد ملی ایمنی پرتوهای غیریونساز ملی مطابقت دارند، هیچ اثر نامطلوبی برای سلامتی ایجاد نمی‌کنند.
اطلاعات فنی
استاندارد ایمنی در برابر اشعه ایکس
مؤسسه استانداردهای ملی آمریکا (ANSI) – کمیته استانداردهای معتبر N43، تجهیزات برای کاربردهای پرتوهای غیرپزشکی، که توسط انجمن فیزیک سلامت (HPS) اداره میشود، نسخه فعلی استاندارد ایمنی تابش اجماع ملی آمریکا را برای بازرسی بدنی افراد با اشعه ایکس منتشر کرد. این تجهیزات در سال 2009. ANSI/HPS N43.17-2009 ایمنی تشعشع برای سیستم‌های بازرسی امنیتی پرسنل با استفاده از پیوند خارجی اشعه ایکس یا گاما سلب مسئولیت محدودیت دوز را برای فردی که بازرسی میشود، تعیین می کند. محدودیت‌هایی را برای دوز برای افراد حاضر، اپراتورها و سایر کارکنان تعیین میکند که به انواع ویژگی های ایمنی نیاز دارد. این استاندارد الزامات عملیاتی را برای سازمان هایی که از این تجهیزات مانند دستگاه ایکس ری استفاده می‌کنند، ایجاد میکند. ای استاندارد توسط یک گروه اجماع شامل تنظیم‌کننده‌های دولتی، تولیدکنندگان محصول و کاربران محصول نوشته، بررسی و تأیید شد.
استاندارد ایمنی دوز در هر بازرسی را به 0.25 µSv (25 µrem) دوز مؤثر مرجع برای سیستم‌های بازرسی امنیتی تمام بدن با استفاده عمومی محدود میکند. حد مجاز دوز سالانه 250 µSv (25000 میکرومتر) بیش از 12‑ است.
دره ماهانه برای فراتر رفتن از این حد سالانه، یک فرد می‌تواند بیش از 1000 بار در یک سال از تجهیزات بازرسی عبور کند. این حد دوز سالانه مطابق با توصیه‌های شورای ملی حفاظت و اندازه‌گیری تشعشع (NCRP) برای حد دوز مؤثر سالانه برای افراد عادی است (گزارش NCRP شماره 116 محدودیت قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزان اکس ری (1993) سلب مسئولیت پیوند خارجی). توصیه‌های محدودیت دوز NCRP برای عموم مردم با درک این موضوع ارائه شد که عموم مردم شامل جمعیت‌های خاصی هستند که به تشعشعات حساس‌تر هستند، مانند کودکان.
استاندارد ایمنی پرتوهای غیریونساز (موج میلی متری)
استاندارد ایمنی تابش اجماع ملی آمریکا که برای سیستم‌های امنیتی امواج میلی‌متری اعمال میشود، استاندارد مؤسسه مهندسین برق و الکترونیک (IEEE) C95.1-2005 IEEE برای سطوح ایمنی با توجه به قرار گرفتن انسان در معرض میدان‌های الکترومغناطیسی فرکانس رادیویی، 3 کیلوهرتز تا 300 است. سلب مسئولیت پیوند خارجی GHz.
راهنمای صنعت
تولیدکنندگان هر محصول الکترونیکی که تشعشعات دارد – از جمله امواج میلی متری و دستگاه های xray با کاربرد عمومی – موظفند بلافاصله پس از کشف هر گونه وقوع تصادفی تشعشع یا نقص ایمنی تشعشع، FDA را مطلع کنند.
علاوه بر این، تولیدکنندگان محصولات الکترونیکی که اشعه ایکس ( اکس ری ) از خود ساطع می کنند، از جمله این سیستم های امنیتی، موظفند:
- قبل از ورود تجهیزات به بازار، گزارش ایمنی تشعشعات را به FDA ارائه دهند.
- گزارش سالیانه ایمنی پرتویی را ثبت کنند.
این دستگاه های چه چیزهایی را میتونن بشناسند منظورم اینه که کجاها استفاده میشن ؟
از دستگاه های ایکس ری چمدانی برای بازرسی چمدان، کیف، ساک، بسته های پستی و … استفاده میشود و در ابعاد بزرگتر برای بازرسی پالت و کانتینر در گمرکات کاربرد دارد.
برای بازرسی بدنی کارگران کارخانه میشه از دستگاه ایکس ری استفاده کرد اصلا همچین دستگاهی داریم که برای بازرسی پرسنل بشه ازش استفاده کرد و محتویات را روی مانیتور به ما نشون بده ؟
در حال حاضر از دستگاه ایکس ری انسانی در بعضی از فرودگاههای بین المللی برای موارد امنیتی استفاده میشود. استفاده مدوام از این دستگاه برای سلامتی انسان مضر است و از آن مهمتر حریم خصوصی افراد را نقض میکند. به همین علت برای بازرسی بدنی کمتر از این تکنولوژی استفاده می شود.